Publicaties – Welke plannen heeft Nijkerk waarvoor (financiële) provinciale ondersteuning gewenst is?

Gedeputeerde Schouten over gebiedsopgaven en short list
Ged. Schouten sprak met de stuurgroep Triple Helix op 29 okt. jl. over de samenwerking met de provincie Gelderland. Ze ontmoet in de regio veel energie. Maar de provincie voelt zich niet altijd even goed aangehaakt.
De stuurgroep bood ged. Schouten een short list met uitvoeringsgerede projecten aan. Dit vanwege de Gelderse begroting, waar GS aan PS € 10 mln vraagt “om ruimte te scheppen voor voorbereiding en ondersteuning van initiatieven die op korte termijn kunnen worden uitgevoerd.” De gedeputeerde reageerde dat de werkwijze van ‘lijstjes indienen’ nu was afgeschaft. Het aanhaken gaat nu niet meer via een contract met de regio, maar via samenwerking met verschillende partners op gemeenschappelijke gebiedsopgaven. De provincie is er nog niet uit of ze daarin wil cocreëren. Ze wil de besluitvorming over o.a. financiële bijdragen los zien van (al dan niet) participeren.
De gedeputeerde meldde dat de Staten de gebiedsopgaven graag wat meer inhoudelijk willen focussen. De stuurgroep bood de gedeputeerde aan om de Statenleden te vertellen hoe hier de FoodValley regio-opgaven gefocust worden ingevuld.
Besluitvorming over de financiële bijdragen volgt in juni 2016. De gedeputeerde riep de stuurgroep op om in maart het uitvoeringsprogramma klaar te hebben en daar de provincie zowel bestuurlijk als ambtelijk evenwichtig bij te betrekken.

Procedure uitvoeringsprogramma
De stuurgroep stemde in met de vervolgprocedure voor het uitvoeringsprogramma. De projecten zijn nog niet allemaal compleet. In diverse gevallen moet nader draagvlak en nadere invulling (i.e. trekkerschap, activiteiten, financiering, etc.) verkregen worden. De stuurgroep wil daartoe een triple helix-bestuurdersbijeenkomst organiseren in januari. In de maanden daarna kan het concept-uitvoeringsprogramma verder besproken worden met de achterbannen (ondernemers, onderwijs- en onderzoekspartners, gemeenteraden).
Dit proces kan eind maart worden afgerond, zodat in het voorjaar van 2016 verder gewerkt kan worden aan de financiële dekking, onder andere via de besluitvorming over Gelderse cofinanciering vanuit o.a. Gebiedsopgaven die in juni 2016 wordt voorzien (Voorjaarsnota). Daarnaast moet gedacht worden aan EBU, provincie Utrecht, EU, etc.

Stand van zaken Economic Board Arnhem Nijmegen
De voorzitter van onze triple helixstuurgroep wordt ook lid van de Economic Board Arnhem Nijmegen. In deze regio wonen ca. 750.000 mensen. De opgaven waaraan de board zal werken vloeien vooral voort uit het MIRT en hebben als doel de economische motor in het gebied te versterken. Op de agenda komen waarschijnlijk zaken als economische innovatie, binnenstedelijke versterking, arbeidsparticipatie, de programmering bedrijventerreinen/werklocaties, etc.
De eerste bijeenkomst van de Economic Board zal plaatsvinden op 8 december a.s. in de avond. Het betreft een (informele) bijeenkomst van een nog in oprichting zijnde Economic Board. Het is de bedoeling om de eerste officiële vergadering begin 2016 te beleggen. Het wachten is onder meer op de provincie Gelderland, die voor het lidmaatschap van het college van GS de procedure van verbonden partijen moet doorlopen. De Board zal vanaf 2016 over de inwonerbijdrage van de regiogemeenten kunnen beschikken.

Workshop Economic Board Utrecht (EBU) voor de FoodValley regio
De EBU organiseerde 9 oktober jl. een zeer geslaagde workshop voor FoodValley-regio. Een officieel verslag van deze bijeenkomst is nog in de maak. Hieronder mijn impressie.
De EBU richt zich op het vanuit eigen kracht stimuleren van een economische, duurzame ontwikkeling in de regio Utrecht. Vanuit de FoodValley regio waren ca. 20 deelnemers vanuit de drie o’s aanwezig. Ze hoorden dat de EBU wil investeren in maatschappelijke thema’s Groen, Gezond en Slim, met aandacht voor de Human Capital Agenda en Internationalisering. Daarmee kiest Utrecht positie t.o.v. bijv. Amsterdam (creatieve industrie) of Eindhoven.
De EBU is opgezet door gedeputeerde
Remco van Lunteren, die van mening was dat de triple helix mandaat moet krijgen voor de inzet van provinciale middelen ter bevordering van de economie. De EBU heeft nu op dit gebied een flinke doorzettingsmacht. Wat betreft de projecten die moeten worden beoordeeld zorgt de EBU voor eigenaarschap d.m.v. commitment van de boardleden. De projecten worden beoordeeld op maatschappelijke impact, economische impact en de mogelijkheid van opschaling.
Met de projectfinanciering kan de bijdrage vanuit de provincie als hefboom fungeren. De kunst is (en dat lukt!) om via een veelal kleine provinciale bijdrage een samenwerkend ‘consortium’ te financieren, dat een economische of maatschappelijke opgave op gaat pakken. Vanuit de samenwerkende partijen moet er een gerichte business case liggen. De EBU faciliteert het traject om tot het best passende financieringsarrangement te komen door middel van financial engineering (subsidie, garantstelling, en/of revolving fund). Wel is altijd een majeure bijdrage vanuit de markt nodig.
De EBU is georganiseerd in de clusters groen, gezond, en slim. Ondernemers zijn ‘in the lead’ bij de EBU en per cluster is 1 ondernemer/kennisinstelling leading. De clusterbestuurders binnen de EBU zijn veelal bestuurders van bedrijven en kennisinstellingen (bv. Universiteit Utrecht en ROC Midden Nederland).
John Lapré van het bedrijf Elekta uit Veenendaal (FoodValley regio) is ook lid van de board voor cluster gezond.
Projecten worden in een cluster beoordeeld, zorg dus altijd dat het ergens in past bij één van de maatschappelijke opgaven. Zorg ook dat vanaf het begin ‘de markt’ is gecommitteerd. Het geld van de board kan ook ingezet worden als garantstelling. In dat geval is de bijdrage revolverend. De EBU helpt mee in de instrumentatie van een voorstel, maar ziet zichzelf niet als incubator of accelerator. Op dat gebied mag wel het nodige ontwikkeld worden. Immers,
Neelie Kroes heeft Utrecht genoemd als een soort blinde vlek op het gebied van startups. Daar ligt ook voor de FoodValley regio een uitdaging om op aan te sluiten. Uit onderzoek van de EBU blijkt overigens dat 40% van de bedrijven in het Utrechtse deel van de FoodValley regio c.a. zichzelf niet als innovatief beschouwt. Anderzijds heeft Veenendaal relatief veel koplopers, die zichzelf wel innovatief vinden.

Toekomstlezing Peter Savelsberg
Na de EBU-workshop voor de FoodValley regio hield topspreker en oud-vastgoedman Peter Savelsberg een interessante lezing. Hij pleitte ervoor – en onderbouwde dat fantastisch – dat we in Nederland heel snel groter moeten gaan denken om in ‘de battle of cities’ nog mee te doen. Want de toekomstige economische ontwikkeling wordt door megacities (> 15 mln inwoners) bepaald. Over 10 jaar hebben 60 – 100 grote steden in de wereld de macht
(= Benjamin Barber). Talloze technologische trends maken de veranderingen ‘disruptief’. Zo kost een robot die 24/7 hoogwaardig productiewerk kan doen binnenkort nog maar € 24.000. Vaarwel werknemers! 2 tot 3 mln banen verdwijnen en een leegstand ter grote van Den Haag ontstaat. Om een spiraal naar beneden tegen te gaan zullen we keihard moeten gaan groeien. Maar, aldus Peter, we zijn er al bijna. Vanuit de ruimte gezien is Nederland met Vlaamse ruit en Ruhrgebied een ‘megacity’ van 25 mln hoogopgeleide inwoners. Die onderling prima bereikbaar zijn. En een intern handelsvolume hebben

van € 150 mld. Interessant genoeg voor het verre oosten om er 100.000 (!) dependances van nieuwe bedrijven te vestigen. Door ons als één megastad te presenteren (werknaam: tristate city) kunnen we nog meedoen in de battle of cities. We moeten dat wel snel doen, aldus Peter. Anders verliezen we definitief onze voorsprong.

Open Days in Brussel 13 en 14 oktober 2015
Bestuurders en ambtenaren van Regio FoodValley waren op de Open Days in Brussel. Een prachtig programma was voorbereid door Theo Neyenhuis.
• Bij de ERAC sprak europarlementariër
Lambert van Nistelrooij ons toe. Hij vond dat het opstarten van regionale projecten eenvoudiger moet worden door simpeler administratieve procedures. Voorts pleitte hij voor een belangrijker rol van de stad. Bijna drie op de vier Europeanen woont in de stad. Daarom is een Europese Stedelijke Agenda nodig, met daarin innovatieve acties en het onderling uitwisselen van kennis en ervaringen. Steden moeten een directe toegang tot EU-fondsen en de Europese Commissie krijgen. Voor de regio’s de oproep om vooral samen te werken en aan te sluiten. Met het ERAC werd afgesproken om ons Uitvoeringsprogramma door te nemen op de potenties voor Europese cofinanciering.
• Bij de Oost-Nederlandbijeenkomst was het werken in triple helixen de rode draad. Saxion hogeschool (27.000 studenten) liet zien wat ze allemaal doet om het MKB te verbinden en studenten tot ondernemers op te leiden. Veel discussie ging over dat nieuwe financierings-instrumenten, o.a. op het gebied van venture capital, node worden gemist. Ook die horen bij een innovatief ecosysteem. “Er moet inderdaad iets komen tussen PPM Oost en de banken”, aldus ged. Michiel Scheffer. Ook hier het pleidooi dat overheden samen hun strategische agenda’s moeten maken, i.p.v. elk voor zich.
Doekle Terpstra werd geciteerd: ‘Samenwerken is het nieuwe concurreren’. Samenwerken begint met elkaar veel ontmoeten. Daar kan de overheid veel aan doen. Zet startups en financierders bij elkaar. Haal regels weg ten gunste van ondernemerschap (vb. Coehoorn). En wees nieuwsgierig naar elkaar. Succesfactor? ‘Zoek naar elkaars gedeelde waarden’, aldus Herman Kaiser.
• De uitwisseling met Östergötland was een hoogtepunt. Deze regio in Oost–Zweden biedt veel waarmee we samen in Europees verband cofinanciering kunnen binnenhalen. Veel concentreert zich in het agrofoodcluster. Op poultrygebied zijn er al contacten. Ook is de regio sterk in het vermarkten van de streekproducten. In hun triple helixaanpak werken 56 partijen uit de drie o’s samen. ‘Makelaars’ gaan continu langs om behoeften op te halen en onderlinge verbindingen te leggen. De Zweedse regio was op bezoek geweest op de Food Valley Expo. Een waarneming van een Zweed: ‘Jullie denken veel vanuit je kennisaanbod. Wij redeneren juist vanuit de maatschappelijke vraag.’

Evaluatie triple helixstructuren
De voorzitter van de stuurgroep Triple Helix is gestart met het evalueren van de triple helix en de daarbij behorende structuren. Centraal staat de vraag hoe de bestaande overlegstructuren binnen de FoodValley regio het beste doorontwikkeld kunnen worden. Daarvoor zijn diverse redenen, zoals het verdwijnen van regiocontracten, de inzet op triple helixsamenwerking, de nieuwe arbeidsmarkttafel, maar ook de behoefte om het uitnodigingenbeleid bij de overheidsoverleggen te heroverwegen.
De structuren moeten helderder worden uitgelijnd qua taken, bevoegdheden en bezetting. Begin 2016, als ook de arbeidsmarkttafel moet gaan draaien, worden de aanbevelingen verwacht.

Impressie Congres Ruimte voor Gelderland 3 nov.
De gebiedsopgaven stonden in het plenaire gedeelte centraal van dit door 700 man bezochte congres.
Ged. Schouten gaf aan ‘dat we nu geen zaken meer gaan doen met alleen gemeenten en regio’s, maar met ondernemers en maatschappelijke instanties’.
In een uitermate leuke presentatie schetste
Jan-Kees de Jager zijn loopbaan en onder meer drie megatrends, die ons leven zullen gaan bepalen: (1) het internet of things, (2) de cleantech-revolutie, en (3) de demografische verschuiving (= vergrijzing). Ook bij-zonder is dat de middenklasse in het westen zal krim-pen, maar elders in de wereld juist enorm zal groeien. Dus: volop kansen voor export! Als fervent auto-liefhebber riep hij bestuurders op plankgas te geven, ‘want daarom heb je een rem in de auto: om gas te kunnen geven’.

In de sessie over succesvolle campusontwikkeling een paar leuke noties van o.a. Buck. Velen kennen de ken-nisgedreven campussen, maar net zo succesvol zijn de ondernemersgedreven campussen, zoals Kleefse Waard of Chemelot. De link naar creatieve kennis (bijv. ArtEz) is echt een extra dimensie om te innoveren. Buck onderscheidt vier succesfactoren voor voor-spoedige groei, waarvan ‘de aanwezigheid van een manifeste kennisdrager’ volgens hen de belangrijkste trekkende factor is. De directeur van Kleefse Waard vertelde dat de wekelijkse bedrijventerreinborrels met gratis bier en bitterballen de doorslag geven in ont-moeting tussen ondernemers en daaruit voortvloeien-de innovaties. Beiden waren het eens dat de propositie (= helder thematisch profiel) belangrijker is dan property (‘glanzend vastgoed’).
In een exposé over storytelling presenteerde
prof. Noëlle Aarts (WUR/UvA) overtuigende voorbeel-den van hoe een verhaal kan helpen een boodschap te framen. Kies de juiste plek uit waar je je verhaal ‘lan-ceert’, en experimenteer daarbij. Het gaat niet altijd goed. Bij storytelling hoort vooral: luisteren. Hoe bele-ven de mensen het verhaal, en hoe loopt de discussie verder. De kunst van communiceren anno nu is vooral: verbinden. Daarbij spiegelde ze dat mensen vaak ge-neigd zijn te verbinden naar ‘gelijkgestemden’ (de ‘bond’), terwijl de verbinding naar andersdenkenden (de ‘bridge’) zeker zo belangrijk is.
Heel interessant was de workshop over open innova-tie. In Lochem lukte het weth. De La Court om wegen-onderhoud voor € 0,9 mln aan te besteden in plaats van de al jaren gangbare € 3 mln. De kunst was op strategisch niveau met aannemers en weggebruikers in gesprek te gaan, en met hen het gehele ‘wegensy-steem’ anders te benaderen. Anders tegen het sy-steem aankijken, samen met partners w.o. marktpar-tijen ‘het hoe’ uitvinden, bereid zijn elkaar gedurende lange tijd vast te houden ‘op een pad waarvan je de uitkomst nog niet kent’ en ook financiële opbrengsten samen delen waren succesformules van deze innova-tieve aanpak.

Kort nieuws uit diverse nieuwsbrieven
• Het kabinet vindt dat aanpassingen in het voedselsysteem nodig zijn om ook op de lange termijn voldoende, duurzaam en gezond voedsel te kunnen garanderen. Het kabinet wil daarom naar een integraal voedselbeleid waarin volksgezondheid, ecologische houdbaarheid en veiligheid centraal staan. Het bedrijfsleven, consumenten en maatschappelijke organisaties hebben een verantwoordelijkheid om ook vorm te geven aan deze maatschappelijke voedselagenda.
• De stad is ‘hot’. Steden hebben de toekomst en economische ontwikkeling, vooruitgang, innovatie en creativiteit moeten vanuit de steden komen. Maar is dat terecht? Hoor meer en meld je aan voor de bijeenkomst van de Vereniging voor Bestuursrecht, op 1 december a.s. om 15.00 uur in Rotterdam. Via info@bestuurskunde.nl.
• Onder de titel Sharing Innovation – Smart Industry en de Wageningen UR organiseren Veenendaal, Wageningen UR, Stichting ICT-Valley en VNO-NCW op woensdagmiddag
11 november a.s. voor de derde keer een ont-moeting tussen onderzoekers en ondernemers. Het thema van de bijeenkomst is Smart Industry, onderverdeeld in Robotica, Big data, Consument & ICT. Sharing Innovation brengt onderzoekers en beslissers in ICT en Smart Industry bij elkaar. Er staan matchmakers klaar om mensen en ideeën aan elkaar te koppelen. Er komen ook pitches over de zelfrijdende auto in de agrofood, PickNPack, het Akkerweb, Smart (dairy) farming en 3D Food Printing. Vanaf 15.15 u in Impulse/Wageningen UR. Aanmelden via www.sharinginnovation.nl.
• De afgelopen jaren hield de export de Nederlandse technologische industrie op de been. Maar deze was vooral gericht op de EU. De export van de sector naar de rest van de wereld viel tegen. Dat blijkt uit het FME Onderzoek Internationaal Ondernemen 2015. Om concurrerend te blijven, moet de technologische industrie, volgens FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink, investeren in innovatie en marktuitbreiding.
• Nederland staat bekend om goede digitale infrastructuur, maar de kwaliteit loopt uiteen tussen provincies. Noord-Holland is de absolute koploper. Hekkensluiters: Friesland en Gelderland.
• Als uitwerking van de landelijke Actieagenda Smart Industry hebben partijen in de Noordvleugel een regionale actieagenda opgesteld. Deze sluit aan op de sterkten van de regio, onder andere op het snijvlak tussen ict, creatieve en maakindustrie, nieuwe technologie in agrifood en slimme materialen en composieten.
• Amsterdam moet de metropool Londen nog net voor zich dulden, maar verder is er voor start-ups in Europa geen betere stad om zich te vestigen en door te groeien. Dat blijkt uit de European Digital City Index. Amsterdam presteert op talloze factoren in de absolute top. Amsterdam staat trouwens ook op de tweede plaats van de beste steden in de wereld om je carrière te starten na je studie.
• Ondernemers, overheden en onderwijs werken samen in concrete projecten en programma’s met een gezamenlijke ambitie: in 2020 zijn wij topregio in agrifood. Komt je dit bekend voor? Lees dan maar meer op http://www.agrifoodcapital.nl/nl/
• De snelst groeiende en meest invloedrijke bedrijven van vandaag hebben een heel nieuw bedrijfsmodel. Het zijn bedrijven die op alle mogelijke manieren communiceren met en reageren op hun omgeving. Ze zijn ‘responsive’. Je kunt ze beschrijven aan de hand van 5 P’s: Purpose, Process, People, Product en Platform. Hoe beter ze op deze thema’s scoren, hoe meer kans ze maken dat ze zich handhaven in het komende digitale tijdperk.
• Buck Consultants heeft een analyse gemaakt van de kritische ruimtelijk-economische maatregelen waarmee de concurrentiekracht van Nederland kan worden versterkt. Het zijn er 5: kennisnetwerken, infrastructuur & bereikbaar-heid, toplocaties, vergroening van energie en productketens, en woon- en leefklimaat.
• Dankzij de hervormingen op de arbeidsmarkt en in de financiële sector is Nederland drie plaatsen gestegen op de ranglijst van meest concurrerende economieën in de wereld, van 8 naar 5. Dit stelt het World Economic Forum (WEF) in de Global Competitiveness Report 2015 – 2016. Nederland zakt fors op factoren als de innovatiecapaciteit van bedrijven en de investeringen in onderzoek en ontwikkeling door bedrijven.
• Uit onderzoek blijkt dat er steeds meer campussen ontstaan in Nederland. Een artikel van Management Team beschrijft de belangrijkste succesfactoren van campussen: innovatiedrang, samenwerking, een mix van groot en klein, veel jonge mensen en een aantrekkelijke ontmoetings-plek.
• Een rapport van de Schotse universiteiten van
St. Andrews en Stirling laat zien dat banken, ‘venture capitalists’ en ‘business angels’ worden verdrongen door crowdfunding-platforms. Volgens het onderzoek hebben start- en scale-ups een voorkeur voor crowdfunding omdat traditionele financiering te duur is en ten koste gaat van de autonomie van de onderneming.

Wil je meer informatie over één van de genoemde onderwerpen, neem dan s.v.p. contact op.

Hartelijke groet van Leo Blanken
ondersteunt ondernemers, onderwijs en overheid
in FoodValley regio

t (06) 528 02 208 / (0318) 680 809
e leo.blanken@regiofoodvalley.nl
i www.regiofoodvalley.n